کلیساى جامع دومو و برج کج در میدان معجزات پیزا

میدان معجزات در مرکز شهر پیزا واقع در ایالت توسکانى ایتالیا، محوطه اى وسیع است که با دیوار از بقیه شهر جدا شده و چهار نگین درخشان معمارى و مذهبى ایتالیا را در خود جاى داده است. این چهار بنا عبارت هستند از کلیساى جامع دومو، برج کج پیزا، و گورستان کومپوسانتو . مجموعه این بناها و محوطه هاى تاریخى، از سال ۱۹۸۷ در فهرست میراث جهانى یونسکو ثبت شده است.

کلیساى جامع دومو

کلیساى جامع دومو که ساخت آن در سال ۱۰۶۴ میلادى آغاز شد، در مرکز این محوطه تاریخى قرار دارد. این کلیسا با معمارى منحصر به فرد خود، نماد و سمبل سبک معمارى رومیایى (رومانسک) در شهر پیزا است.
نماى این کلیسا از مرمر خاکسترى و سنگ سفید که با دایره هایى از مرمر رنگى تزیین شده، ساخته شده است. این کلیسا دو در عظیم برنزى دارد که توسط جیووانى دوبولونا، مجسمه ساز مشهور قرن شانزدهم ایتالیا ساخته شده است. البته عبور و مرور بازدیدکنندگان این کلیسا امروزه از طریق درهاى دیگرى در مقابل برج کج صورت مى گیرد که توسط بونانو پیسانو در سال ۱۱۸۰ ساخته شده است و پس از نصب درهاى دوبولونا، به مکان فعلى شان منتقل شده اند.
داخل این کلیسا با سنگ هاى مرمر سیاه و سفید تزیین شده و سقف و گنبد آن پوشیده از طلاکارى و سقف نگاره هاى رنگارنگ است. آن کلیسا پس از آن که در سال ۱۵۹۵ دچار آتش سوزى شد، مورد بازسازى کلى قرار گرفت و بخش اعظم تزیینات و نقاشى هاى کلیسا آثارى هستند که پس از آتش سوزى خلق شده اند.
این کلیساى جامع همچنین پیکر سنت رانیرى، قدیس حامى شهرپیزا و آرامگاه هاینریش هفتم، امپراتور روم مقدس در قرون دوازده و سیزده میلادى را در خود جاى داده است.

برج کج پیزا

برج کج پیزا در اصل، برج ناقوس کلیساى جامع دومو است و ساخت آن در ۹ اوت ۱۱۷۳ آغاز شد. پس از تکمیل طبقه سوم این بنا در سال ،۱۱۷۸ برج پیزا چند درجه از حالت قائمه منحرف شد و به همین خاطر کار ساخت آن به مدت یک قرن به حالت تعلیق در آمد. درسال ۱۲۷۲ چهار طبقه دیگر به برج پیزا اضافه شد، اما این چهار طبقه به گونه اى ساخته شد که با شیب در جهت خلاف انحراف برج، به تعادل آن کمک کند. کار ساخت این برج در سال ۱۳۰۱ بار دیگر متوقف شد تا این که بالاخره در سال ۱۳۷۲ طبقه آخر آن نیز ساخته شد و ناقوس برج در محل خود نصب شد. به این ترتیب ارتفاع برج پیزا از سطح زمین به حدود ۵۶ متر رسید.
درباره هویت معمار برج کج پیزا میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد، اما تصور مى شود مراحل اولیه برج توسط بونانو پیسانو، معمار و نقاش مشهور ساکن پیزا در قرن دوازدهم، ساخته شده باشد.
گفته مى شود گالیله، دانشمند مشهور ایتالیایى، آزمایش مشهور خود باگوى هاى کوچک و بزرگ فلزى و نمایش استقلال سرعت سقوط گوى ها از جرمشان را از فراز همین برج انجام داده است. هرچند این داستان از سوى شمارى از شاگردان گالیله هم نقل شده، اما مورخان بر صحت تاریخى وقوع این آزمایش در برج پیزا شک دارند.
بنیتو موسولینى، نخست وزیر فاشیست ایتالیا نیز پیش از آغاز جنگ جهانى دوم دستور داد این برج به حالت عمودى بازگردانده شود و به همین خاطر مقدار زیادى بتن در پى برج ریخته شد. اما نرم بودن خاک باعث شد به طرز غیرمنتظره اى انحراف برج از حالت عمودى بیشتر شود و بر کجى برج پیزا افزوده شود.
در جریان جنگ جهانى دوم ارتش امریکا که کنترل شهر پیزا را در دست داشت براى جلوگیرى از پناه گرفتن تک تیراندازها در برج ها، دستور تخریب تمام برج هاى شهر، از جمله برج کج پیزا را صادر کرد اما در آخرین لحظات و با صدور فرمان عقب نشینى، برج پیزا از تخریب حتمى جان سالم به در برد.
در چند دهه اخیر تلاش هاى زیادى براى اصلاح انحراف و پایدارسازى برج پیزا صورت گرفته است و این برج از سال ۱۹۹۰ تا دسامبر ۲۰۰۱ براى عملیات بازسازى و پایدارسازى به روى بازدیدکنندگان بسته بود . در حال حاضر انحراف برج پیزا از حالت قائمه در حدود ۵/۵ درجه است و به گفته کارشناسان این برج لااقل تا سیصد سال دیگر تعادل خود را حفظ خواهد کرد.

برجی که در شهر پیزا در ایتالیا ساخته شده است حتی اگر مایل(کج)نشده بود باز هم جزو آثار شگفت انگیز به شمار می رفت.این برج تماما" از سنگ مرمر سفید ساخته شده است و ضخامت دیوارهایش در پی ساختمان به پنج متر می رسد.

برج پیزا هشت طبقه است و پنجاه و پنج متر ارتفاع دارد یعنی بلندی اش با بلندی یک ساختمان پانزده طبقه ی امروزی برابر است .

این برج پلکانی متشکل از سیصذ پله دارد که درونش ساخته شده است و تا پشت بام برج می رسد. کسانی که خودشان را از طریق این پله ها به پشت بام برج برسانند منظره ی بسیار باشکوهی از شهر و دریا را که در فاصله ده کیلومتری شهر قرار دارد خواهند دید.

برج پیزا در بالا ترین نقطه اش 4/2 متر از خط قائم انحراف دارد.یعنی به اندازه ی 4/2 متر مایل گشته است.اگر شخصی در بالای برج بایستد و سنگی را به زمین رها کند سنگ مزبور در فاصله ی 4/2 متری دیوار پایینی برج به زمین خواهد افتاد.

دلیل اینکه برج پیزا مایل شده است تا به حال به درستی برای متخصصین مشخص نشده است.البته سازندگان این برج در نظر نداشتند که آن را به همین حالت((مایل))بسازند بلکه می خواستند یک برج راست و قائم بنا کنند.قرار بوده است این برج به عنوان ناقوس خانه ی یک کلیسای جامع که در نزدیکی این برج قرار دارد و ساختمانش در سال1174 میلادی آغاز شد و در سال 1350 میلادی به پایان رسید استفاده شود.

پی های این برج در ماسه کار گذاشته شده اند و شاید به همین علت است که برج مشهور پیزا مایل گشته است.ولی انحراف این بنا به یکباره و ناگهانی ایجاد نشد بلکه ساختمان آن تا طبقه ی سوم یعنی سرسراهای برج رسیده بود که حرکت انحرافی آغاز شد.

به همین علت هم بود که نقشه ی برج را مقداری تغییر دادند و سپس ساختمان برج ادامه پیدا کرد.در مدت صد سال گذشته نزدیک به سی سانتی متر بر مقدار انحراف برج افزوده گردیده است.بعضی از مهندسان اظهار می دارند که برج پیزا را باید((برج افتان))نامید زیرا بالاخره یک روز نقش بر زمین خواهد شد.